Żmijowiec zwyczajny (Echium vulgare L.)
Rodzina: Boraginaceae - Ogórecznikowate=Szorstkolistne
Występowanie: Europa (natywnie), Turcja, Rosja, Japonia, Nowa Zelandia, Australia, Wenezuela, Brazylia, południowa Afryka
Nazwy ludowe: miodownik, miodunka, wołowy ięzyk
Rodzina: Boraginaceae - Ogórecznikowate=Szorstkolistne
Występowanie: Europa (natywnie), Turcja, Rosja, Japonia, Nowa Zelandia, Australia, Wenezuela, Brazylia, południowa Afryka
Synonimy: E. asturicum Lacaita, E. hispanicum Asso, E. lacaitae Sennen, E. lycopsis L., E. pustulatum Sibth. & Sm., E. tuberculatum Gilib., E. vulgare subsp. asturicum (Lacaita) Klotz, and E. vulgare var. pustulatum (Sibth. & Sm.) Rouy
Nazwy ludowe: miodownik, miodunka, wołowy ięzyk
Właściwości (Properties):
przeciwkaszlowe (antitussive), afrodyzjakalne (aphrodisiac), przeciwzapalne (demulcent), napotne (diaphoretic), moczopędne (diuretic), zmiękczające skórę (emollient), wykrztuśne (pectoral), uspokajające (sedative), przyspieszające gojenie ran (vulnerary), halucynogenne (halucinogenic)
Hiszpania: ukąszenia węży (Font Query, P. 1979. Plantas Medicinales el Dioscorides Renovado. Editorial Labor, S.A. Barcelona. 5th Ed.);
Turcja: środek przeciwzapalny, moczopędny, wykrztuśny, przeciwgorączkowy, napotny, wzmacniający (Steinmetz, E.F. 1957. Codex Vegetabilis);
Świat: środek przeciwzapalny, wykrztuśny, przeciwbólowy, przeciwnerwowy (Uphof, J.C. Th. 1968. Dictionary of economic plants. 2nd ed. Verlag von J. Cramer), trucizna (Lewis and Elvin-Lewis, Medical Botany, ca 1977);
przeciwkaszlowe (antitussive), afrodyzjakalne (aphrodisiac), przeciwzapalne (demulcent), napotne (diaphoretic), moczopędne (diuretic), zmiękczające skórę (emollient), wykrztuśne (pectoral), uspokajające (sedative), przyspieszające gojenie ran (vulnerary), halucynogenne (halucinogenic)
🌍
⌬ Fitochemia:
Części roślin: Ziele (Herba), Korzeń (Radix), Liść (Folium);
Alkaloidy pirolizydynowe (pyrrolizidine alkaloids) (0.055% no / 0.25% ex): echimidine (49.8%), 3’-acetylechimidine, (10.2%), echimidine isomer (20.9%), 7-angeloylretronecine, 9-angeloylretronecine, 7-tigloylretronecine, 7-angeloyl -9-(2-methylbutyryl)retronecine (/isomer), 7-tigloyl-9-(2-methylbutyryl)retronecine (/isomer), uplandicine (/isomer) (Pederson 1975; El-Shazly et al. 1996); cynoglossyna, konsolidyna, konsolicyna, echiina, echiuvulgarine (Różański 2008; Babicki 2010, Babicki 2011);
Pigmenty (pigments): alkannin, shikonin (0.284 ± 0.183 mg/g-1) (Robinson 1967; Sherbanivs’kii 1971; Dresler et al. 2017);
Ureidy (ureides=acylureas): allantoin (0.91 ± 0.31 mg/g-1 Herba ex.; 0.61 ± 0.19 mg/g-1 Radix ex.) (Dresler et al. 2017);
Kwasy organiczne (organic acids): Hydrocaffeic acid (0.828 ± 0.288 mg/g-1 Herba ex; 0.089 ± 0.019 mg/g-1 Radix ex.), Rosmarinic acid (3.4 ± 0.8 mg/g-1 Herba ex.; 1.3 ± 0.11 mg/g-1 Radix ex.), Chlorogenic acid (0.360 ± 0.025 mg/g-1 Herba ex.) (Dresler et al. 2017); gallic acid (10.85 mg/g), benzoic acid (5.23 mg/g), isoferulic acid (2.96 mg/g) (El-Hallous et al. 2018);
Kwasy tłuszczowe (fatty acids): γ-linolenic acid (GLA, 18:3n-6), stearidonic acid (SA, 18:4n-3) (Velasco & Goffman 1999; Król & Kowalski 2004; Mhamdi et al. 2009);
Kwasy tłuszczowe (fatty acids): γ-linolenic acid (GLA, 18:3n-6), stearidonic acid (SA, 18:4n-3) (Velasco & Goffman 1999; Król & Kowalski 2004; Mhamdi et al. 2009);
Garbniki (tannins): 8-12% (Różański 2008, Babicki 2010, Babicki 2011);
Flawonoidy (flavonoids): rutin (0.329 ± 0.022 mg/g-1 Herba ex.; 0.38 mg/g) (Dresler et al. 2017; El-Hallous et al. 2018); quercetrin (2.17 mg/g), naringin (1.92 mg/g), hesperetin (0.37 mg/g), hesperidin (0.20 mg/g) (El-Hallous et al. 2018);
🔬 Papers:
Pyrrolizidine alkaloids from Echium setosum and Echium vulgare. El-Shazly, A., Sarg, T., Ateya, A., Abdel Aziz, A., El-Dahmy, S., Witt, L. and Wink, M. 1996. J. Nat. Prod. 59: 310–313.
Abstract: The major pyrrolizidine alkaloids (PAs) of Echium setosum and Echium vulgare were isolated and characterized as echimidine and a tigloyl isomer of echimidine. 3¢-Acetylechimidine was identified in E. vulgare as a major new PA on the basis of MS and 1H and 13C NMR. Sixteen further alkaloids were recorded by GLC-MS in the reduced alkaloid extracts.
Zioła podczas wędrówki, część I. H. Różański 2008. Epub: LINK
Żmijowiec zwyczajny - Echium vulgare w fitoterapii. J. Babicki 2011. Epub: LINK
Farmakognozja i halucynacje. J. Babicki 2010. Epub: LINK
The organic constituents of higher plants. Robinson, T. 1967. Burgess Publishing Co., Minneapolis, MN. 319 pp.
Presence of shikonin in some species of the family Boraginaceae and its effect on lactic acid bacteria. Sherbanivs’kii, L. P. 1971. Ukr. Bot. Zh. 28: 504–508.
Comparison of some secondary metabolite content in the seventeen species of the Boraginaceae family. S. Dresler, M. Wójcik, G. Szymczak 2017. Pharmaceutical Biology. LINK
Abstract: The Boraginaceae family comprises plants that have important therapeutic and cosmetic applications. Their pharmacological effect is related to the presence of naphthaquinones, flavonoids, terpenoids, phenols, or purine derivative – allantoin. Objective: In the present study, comparison of some secondary metabolite content and phytochemical relationship between 17 species of the Boraginaceae family were analyzed. Materials and methods: High performance capillary electrophoresis (HPCE) was used to perform a chemometric analysis in the following Boraginaceae species: Anchusa azurea Mill., Anchusa undulata L., Borago officinalis L., Buglossoides purpurocaerulea (L.) I.M. Johnst., Cerinthe minor L., Cynoglossum creticum Mill, Echium italicum L., Echium russicum J.F. Gmel., Echium vulgare L., Lindelofia macrostyla (Bunge) Popov (syn. Lindelofia anchusoides (Lindl.) Lehm.), Lithospermum officinale L., Nonea lutea (Desr.) DC., Omphalodes verna Moench (syn. Cynoglossum omphaloides L.), Pulmonaria mollis Wulfen ex Hornem., Pulmonaria obscura Dumort., Symphytum cordatum Waldst. & Kit ex Willd., and Symphytum officinale L. Results: Six active compounds in shoot extracts (allantoin, p-hydroxybenzoic acid, rutin, hydrocaffeic acid, rosmarinic acid, and chlorogenic acid) and four compounds in root extracts (allantoin, hydrocaffeic acid, rosmarinic acid, and shikonin) were identified. The presence and abundance of these compounds were used for the characterization of the species and for revealing their phytochemical similarity and differentiation. Discussion and conclusion: The present study provides the first comprehensive report of the extraction and quantification of several compounds in Boraginaceae species (some of them for the first time). Among the 17 species studied, species with potentially high pharmacological activity were recognized.
Chemotaxonomic significance of fatty acids and tocopherols in Boraginaceae. Phytochemistry. Velasco L, Goffman FD. 1999. Phytochemistry. 52:423–426. LINK
Abstract: A collection of 45 accessions (36 species, 20 genera) of the family Boraginaceae was evaluated for oil content, fatty acid composition, tocopherol content and composition. All the accessions contained γ-linolenic acid, the lowest content (0.7%) being found in Cerinthe major L. and the highest (24.4%) in Borago officinalis L. Three tocopherol profiles were characterized by the extremes of more than 90% of α-, δ- and γ-tocopherol, respectively. Fatty acids and tocopherols were suggested to have potential chemotaxonomic value in this family.
Content of fatty acids in oil of blueweed (Echium spp. L.): potential source in prophylaxis, therapy and functional food. Król B, Kowalski R. 2004. Żyw. Człow Metab. 31:166–171. LINK
Biochemical characterization of Borage (Borago officinalis L.) seed. Mhamdi B, Wannes WA, Bourgou S, Marzouk B. 2009. J Food Biochem. 33:331–341.
Abstract: Gas chromatography–mass spectrometry analysis of seed Borago officinalis essential oil (EO) revealed the presence of 16 volatile components. β-Caryophyllene (26%) and p-cymene-8-ol (19.7%) represented the major components, while nonadecane (0.7%) and hexanol (0.7%) were the minor ones. The EO composition was characterized by higher abundance of oxygenated monoterpenes (27.7%), followed by sesquiterpenes (26%). Fatty acid composition showed the predominance of linoleic (35.4%), oleic (24.2%) and γ-linolenic (20.4%) acids. Polyphenols were analyzed by reversed-phase high-performance liquid chromatography after acid hydrolysis of phenolic acid esters. Six phenolic acids were identified in seed extract and rosmarinic acid was the predominant one with 1.65 mg/g dry matter weight equivalent to 33% of total phenolic acids. Borage (Borago officinalis L.) is of great interest because of its medicinal and nutritional properties. In fact, thanks to its characteristic composition in fatty acids, particularly high levels of gamma-linolenic acid in its seed oil, borage has gained importance. The potent consumers of this medicinal plant are hypertensive and hypercholesterolemic people. Borage consumption is also recommended for people suffering from rheumatism and eczema. Unfortunately, the knowledge about antioxidative/antiradical properties of borage is very scanty. So, recently, an extensive investigation was focused on the antioxidant properties of borage extracts. These extracts showed excellent antioxidant properties and their effects were attributed to their phenolic constituents. These antioxidants can be concentrated, either as crude extracts or individual phenolic compounds, to be used in highly unsaturated oils such as marine oils. Furthermore, borage consumption has been reported as a possible gastric cancer protective factor.
Viper's Bugloss (Echium Vulgare L) Extract as A Natural Antioxidant and Its Effect on Hyperlipidemia. E. El-Hallous, W. Alsanie, E. S. Aboelhana, I. A. Ismail. eIJPPR 2018. Page 81-89. LINK
Abstract: Echium vulgare which is known as viper's bugloss is a species of flowering plant in the borage family of Boraginaceae. In this study, Echium vulgare was examined considering its phenolic and flavonoid contents, and the antioxidant activity of methanolic extract was investigated by the method called 2, 2-diphenylpicrylhydrazyl radical scavenging (DPPH) activity. High performance liquid chromatography (HPLC) was utilized to estimate the phenolic acids and flavonoid compounds. The data reported that the Echium vulgare methanol extract is a good source of total phenolic compounds, total flavonoids content and the antioxidant activity. The phenolic acids from Echium vulgare extract were estimated using HPLC, and the highest compounds were gallic acid, benzoic acid and isoferulic acid. Flavonoid compounds were the highest compounds in quercetrin and naringin. The results of the biological experiments illustrated that the concentrations 250 and 500mg/kg body weight from Echium vulgare had contained the polyphenols in the extract to maintain an ideal body weight, improve the complete blood picture, lipid profile and liver functions as Alanine (ALT) and Aspartate (AST) transaminoferase. From the results of histopathology, it could be observed that in all the groups fed orally on Echium vulgare extract at 250 and 500 mg/kg no histopathological changes were observed in heart and liver except for the positive control. In conclusion, the results obviously illustrated that the Echium vulgare extract had contained high amounts of phenolic contents and flavonoid compounds which improve the blood parameters, lipid profile and liver functions and also histopathological changes in heart and liver.
⚖ Zastosowanie:
Nazwa rośliny pochodzi od greckiego słowa "echis", który oznacza żmiję i wywodzi się od Dioskurydesa, który zauważył, że kształt nasion przypomina głowę żmii (Pusateri & Blackwell 1979). Angielskie i francuskie nazwy potoczne rośliny, nawiązujące do żmij, pochodzą od uznanych właściwości E. vulgare do neutralizacji jadu żmii. Roślina była używana w medycynie od co najmniej 2000 lat. Zgodnie z "doktryną o sygnaturach", ekstrakty z E. vulgare były rekomendowane zarówno jako środek prewencyjny, jak i lekarstwo na ukąszenia wężów, głównie plamistych żmij (Rickett 1967; Harris 1972; Grieve 1978; Cox 1985), a także ukąszeń skorpionów (Grieve 1978).
Dawni i współcześni zielarze zalecają roślinę jako lek na kaszel, ból głowy, przeziębienie, gorączkę, kamienie nerkowe, zastój wody, stany zapalne, ból, jako środek przyspieszający gojenie ran, czyraki i oparzenia skórne i melancholię (Rickett 1967; Harris 1972; Usher 1974; Grieve 1978; Chiej 1984; Cox 1985). Zazwyczaj roślinę stosowano w formie wewnętrznych naparów, sproszkowanej, nalewki i wina. Zewnętrznie sok z rośliny aplikowano bezpośrednio na skórę w formie kompresu. Rdzenni mieszkańcy Ameryki Północnej (szczególnie wschodniej części) używali E. vulgare jako lek na schorzenia układu moczowego oraz środek wspierający poród (Hamel & Chiltoskey 1975; Herrick 1977; Duke 1986).
Długotrwałe użycie przetworów z E. vulgare jest niewskazane, ze względu na obecność alkaloidów pirolizydynowych, może być toksyczne dla wątroby. Choć historyczne użytkowanie E. vulgare było dość powszechne, nie zanotowano zatruć przy konsumpcji do wewnątrz (Muenscher 1951; Hardin & Arena 1974; Pedersen 1975; Peterson & Culvenor 1983). Jednak badania z okresu ponad 30 lat wykazały, że rośliny z gatunku Echium, zawierają substancje toksyczne dla człowieka i innych ssaków (Klemow & Clements et al. 2002). Alkaloidy pirolizydynowe są znane z właściwości hepatotoksycznych wywoływanych u zwierząt hodowlanych (Culvenor 1985; Seaman 1987). Znane są przypadki zatruć ludzkich niemowląt poprzez herbaty ziołowe zawierające alkaloidy pirolizydynowe (Huxtable 1980). Alkaloidy te są wydzielane wraz z mlekiem (Keeler 1983; Peterson 1985). Uszkodzenia wątroby u ludzi, spowodowane przez alkaloidy pirolizydynowe, mają charakter powolny, kumulatywny, gdzie symptomy mogą być widoczne dopiero w późniejszych fazach (Smith & Culvenor 1981; Culvenor 1985). Alkaloidy pirolizydynowe działają mutagennie, teratogennie, kancerogennie i powodują zniekształcenia chromosomowe (Culvenor 1985). Przyjmowanie alkaloidów pirolizydynowych może skutkować pojawieniem się zmian nowotworowych na płucach i wątrobie (Huxtable 1980). Jednocześnie alkaloidy pirolizydynowe znajdują uwagę badaczy ze względu na swoje właściwości inhibitujące mitozę, antytumorowe, przeciwskurczowe i rozszerzające źrenice (Mattocks 1986; El-Shazly et al. 1996). Inne potencjalnie toksyczne substancje w E. vulgare to naftochinonowe pigmenty: shikonina i alkannina, które mogą wywołać zapalenie żołądka i jelit oraz biegunkę (Hayashi 1977a; Lin et al. 1980). Jednak w małych dawkach pigmenty te mogą wywołać również działanie lecznicze.
Mimo, że wewnętrzne używanie E. vulgare jest niewskazane, ze względu na obecność alkaloidów pirolizydynowych, to udowodniono korzystne, terapeutyczne właściwości ekstraktów z E. vulgare, które wywoływały aktywność antyspastyczną u myszy i szczurów (Atanasova-Shopova et al. 1969). Kwasy organiczne zawarte w roślinie mogą działać jako środek antykoncepcyjny (Man’ko et al. 1977) oraz wywoływać aktywność antygonadotropową (Kozhina et al. 1970). Ekstrakt ze żmijowca wywoływał aktywność przeciwbakteryjną na Staphyloccocus aureus i szereg gram-ujemnych bakterii jelitowych (Peter et al. 1968, 1970). Terapeutyczne właściwości ekstraktów żmijowcowych mogą częściowo wynikać z obecności czerwonych pigmentów: alkannin i shikonin (Robinson 1967; Sherbanivs’kii 1971). Pigmenty te działają przeciwbakteryjnie na Bacillus subtilis, Staphylococcus aureus, S. epidermidis, Sarcina lutea oraz bakterie kwasu mlekowego (Tabata et al. 1975; Papageorgiou 1980; Sherbanivs’kii 1971). Pigmenty wykazały również aktywność antytumorową (Papageorgiou 1980; Wang et al. 1988). Pigmenty żmijowcowe redukują obrzęk uszkodzonych tkanek (Hayashi 1977a, b, c; Lin et al. 1980; Tanaka et al. 1986). Shikonina jest wykorzystywana w medycynie klinicznej do leczenia schorzeń skóry np. skazy krwotocznej oraz zaburzeń krążenia np. zapalenia żył (Wang et al. 1988). Naftochinonowe pigmenty są przedmiotem zainteresowania badaczy ze względu na możliwości stworzenia nowoczesnych leków na ich bazie (Papageorgiou 1980). Dodatkowo działają one jako chemosterylant na larwy i poczwarki komara Aedes aegypti (Sulaiman & Navqui 1978). Niektóre alkaloidy pirolizydynowe w E. vulgare wykazują właściwości antytumorowe (Pukhalskaya et al. 1959) oraz aktywność hipotensyjną, depresyjną w centralnym układzie nerwowym oraz moczopędną (Man’ko et al. 1971; Rakshain & Mats 1973). Substancje śluzowe zawarte w E. vulgare mogą być wykorzystane do łagodzenia stanów zapalnych błony śluzowej (Gibbs 1974).
Konsolidyna i cynoglossyna działają depresyjnie na układ nerwowy, indukując stan wyciszenia, zatrzymania wewnętrznego dialogu, ponadto działają rozkurczowo. Alkaloidy żmijowca wywierają również efekt przeciwkaszlowy i halucynogenny w większych dawkach. Przedawkowanie żmijowca skutkuje oszołomieniem, sennością, stanem transu. Takowe działanie rośliny zauważono po raz pierwszy , prawdopodobnie po podaniu surowca osobie ukąszonej przez żmiję. Ludzie mówili o niezwykłym działaniu żmijowca, który indukował halucynacje lub pozwalał na przenikanie barier czasoprzestrzennych. W medycynie ludowej stosowano żmijowca przeciwko ukąszeniom żmij, owadów, jako środek owadobójczy oraz do leczenia stanów zapalnych skóry, zmian skórnych różnego pochodzenia. Surowiec dawniej stosowano w leczeniu padaczki oraz jako środek przeciwbólowy. Żmijowiec znosi bóle migrenowe, nadmierne pobudzenie psychoruchowe. Działa uspokajająco, antydepresyjnie, wyciszająco i przeciwkaszlowo. Nadaje do kuracji w stanach rozdrażnienia, lęku, niepokoju, przy długotrwałej depresji, przemęczeniu, nieprzyjemnym potoku myślowym, histerii i wyrzutach gniewu (Babicki 2011). Stan transowy wywołany aktywnymi składnikami żmijowca umożliwia przechodzenie przez wymiary przestrzenne i wnikanie w nie. Roślina używana do seansów spirytystycznych i duchowych (Babicki 2010).
Wewnętrzne stosowanie preparatów ze żmijowca jest dyskusyjne, ale zewnętrzne jest już bezpieczne i skuteczne. Nadaje się do pielęgnacji skóry trądzikowej, wyprysków mokrych, trudno gojących się ran, liszaji. Zarówno wewnętrznie i zewnętrznie działa przeciwbólowo, stąd nadaje się do okładania bolesnych stłuczeń lub ukąszeń różnego typu. Związki aktywne żmijowca nie tylko uśmierzą ból powstały po ukąszeniu owada, ale też przyśpieszą zniesienie opuchlizny, obrzęku i regenerację skóry. Zawarta w roślinie alantoina przyspiesza gojenie ran, wzmaga procesy ziarninowania i naskórnikowania, udrażnia przewody łojowe, podnosi elastyczność skóry, oczyszcza naskórek oraz nadaje się do pielęgnowania skóry trądzikowej, ze skłonnością do wyprysków. (Babicki 2011).
Kwiaty żmijowca (Flos Echii) mogą być użyte we floroterapii. Zawierają alkaloidy, antocyjany, flawonoidy (kwercetyna), allantoinę, kwas allantoinowy. Mają właściwości uspokajające, rozkurczowe, przeciwbólowe, przeciwwstrząsowe i antymigrenowe. Indukują odprężenie, znoszą stres i drażliwość. Wskazane przy migrenach, nerwobólach, spastyczności mięśni, bólach mięśni, masażach i padaczkach. Przyspieszają gojenie ran, regenerację naskórka, zmiękczają naskórek (Różański 2015).
Echium vulgare to ważna roślina miododajna w Europie, Ameryce Płd, Australii (Grosu 1980; Kucherov and Siraeva 1980; Ferrazzi 1987) oraz USA i Kanadzie (Alex 1992; Abrams 1957). Miód uzyskany z różnych gatunków żmijowca, który zawiera hepatotoksyczne alkaloidy pirolizydynowe może się nie nadawać do długotrwałej konsumpcji (Culvenor et al. 1981; Culvenor 1985). E. vulgare ma potencjał do usuwania metali ciężkich ze skażonych gleb (Giasson & Jaouich 1998).
Kontakt z włoskami na liściach i łodydze E. vulgare może powodować wysypkę wraz z dotkliwym stanem zapalnym i świerzbem (Muenscher 1951; Gibbs 1974; Cox 1985; Alex 1992). Obcując z rośliną dość łatwo jest się nimi poparzyć. Aczkolwiek efekty skórne wywoływane przez włoski żmijowca są najprawdopodobniej następstwem ich zetknięcia i penetracji skóry, niżeli substancjami chemicznymi w nich zawartymi (Lewis & Elvin-Lewis 1977).
Współczesne prace badają również możliwości antyoksydacyjne ekstraktów z Echium vulgare. Metanolowe ekstrakty okazały się dobrym źródłem związków fenolowych i flawonoidowych o wysokiej aktywności antyoksydacyjnej. Szczury były karmione doustnie ekstraktami (250-500 mg/kg) zawierającymi koncentrację polifenoli, która umożliwiała uzyskanie optymalnej wagi ciała, poprawiała ogólne parametry krwi, parametry lipidów i funkcjonowanie wątroby. Wszystkie grupy karmione ekstraktami w dawkach 250-500 mg/kg nie wykazały histopatologicznych zmian w sercach i wątrobach (El-Hallous et al. 2018).
Badano również efekty antydepresyjne ekstraktów z E. vulgare na myszach. Wodne ekstrakty w mniejszych i alkoholowe ekstrakty w wyższych dawkach wykazały znaczący efekt andydepresyjny, co sugeruje, że substancje czynne rośliny, mogą wpływać na neurotransmitery - norepinerfrynę i serotoninę. E. vulgare zawiera wiele flawonoidowych związków, które mogą wpływać na inhibicję monoaminooksydazy (MAO), podobnie jak wykazały, bogate w podobne związki, ekstrakty z liści Miłorzębu japońskiego (Ginkgo biloba). Flawonoidy z E. vulgare mają podobną strukturę do znanych inhibitorów MAO. W ekstraktach żmijowcowych występują takie flawonoidy jak: kwercetryna, kwercetyna i kemferol. Kwercetyna i kemferol zawarte w dziurawcu zwyczajnym (Hypericum perforatum) pokazały znaczącą inhibicję MAO in vitro. Nie wiemy również jaki ogólny efekt mają interakcje między alkaloidami pirolizydynowymi, związkami flawonoidowymi i kwasami na system nerwowy człowieka. Ekstrakty z E. vulgare mogą oddziaływać na serotoninę lub epinefrynę przez mechanizm iMAO (Hosseinzadeh 2007). Badania na myszach i szczurach sugerują, że roślina może być upatrywana jako źródło substancji o działaniu antydepresyjnym i antyoksydacyjnym. Potrzeba więcej danych na temat bezpiecznych dawek i maksymalnego czasu trwania kuracji, który nie wywołuje żadnych zmian patologicznych w sercu, wątrobie i płucach.
🔬 Papers:
The Echium vulgare complex in eastern North America. Pusateri, W. P. and Blackwell, W. H., Jr. 1979. Castanea 44: 223–229.
Abstract: Analysis of herbarium material of Echium vulgare L. occurring in eastern North America yielded evidence against the existence of the two distinct varieties (or species) recognized in various floristic and revisionary treatments. Rather, the E. vulgare complex should be regarded as one polymorphic species with considerable random variation and numerous intergrading intermediates. Echium vulgare is much more common in eastern than western North America and occurs predominantly in limestone regions. In the East, it probably became established as a "weed" in the early to mid-nineteenth century.
Wild flowers of the United States. Vol. 2. The Southeastern States. Part 2. Rickett, H. W. 1967. McGraw-Hill Book Company, New York, NY. 688 pp.
The complete herbal. Harris, B. C. 1972. Barre Publishers, Barre, MA. 243 pp.
A modern herbal. Grieve, M. 1978. Dover Publications, Inc., New York, NY. 444 pp.
Common herbaceous flowering plants of the Northeast. Cox, D. D. 1985. State University of Albany Press, Albany, NY. 395 pp.
A dictionary of plants used by man. Usher, G. 1974. Constable and Co., London, UK. 619 pp.
The MacDonald encyclopedia of medicinal plants. Chiej, R. 1984. MacDonald & Co. Publishers, Ltd. London, UK. 447 pp.
Cherokee plants and theiruses – a 400-year history. Hamel, P. and Chiltoskey, M. 1975. Herald Publishing Company, Sylvia, NC. 65 pp.
Iroquois medical botany. Herrick, J. W. 1977. University Microfilms International, Ann Arbor, MI.
Handbook of Eastern Indian medicinal plants. Duke, J. A. 1986. Quarterman Publishers. Lincoln, MA. 212 pp.
Poisonous plants of the United Sates. Muenscher, W. C. 1951. Rev. ed. Macmillan, New York, NY. 277 pp.
Human poisoning from native and cultivated plants. Hardin, J. W. and Arena, J. M. 1974. Duke University Press, Durham, NC. 194 pp.
Pyrrolizidine alkaloids in Danish species of the family Boraginaceae. Pedersen, E. 1975. Arch. Phram. Chem. Sci. Ed. 3: 55–64.
Hepatotoxic pyrrolizidine alkaloids. Peterson, J. E. and Culvenor, C. C. J. 1983. Pages 637–671 in R. F. Keeler and A. T. Tu, eds. Plant and fungal toxins. Handbook of natural toxins. Vol. 1. Michael Dekker, Inc., New York, NY.
The biology of Canadian weeds. 116. Echium vulgare L. K. Klemow, D. R. Clements, P. Cavers, P. F. Threadgill 2002. Canadian Journal of Plant Science. LINK
Abstract: Echium vulgare L., known as blueweed or viper's bugloss, is a blue or purple flowered biennial or short-lived monocarpic perennial herb found in every province in Canada. A naturalized weed of European origin, E. vulgare grows in highly disturbed areas, typically in soils of limestone or dolomite parent material. It is not competitive with crops, but serves as an alternate host for fungal pathogens and contains hepatotoxic alkaloids detrimental to livestock when consumed in large amounts. E. vulgare is a noxious weed in Nova Scotia, Quebec, Manitoba, Alberta and parts of British Columbia. Beneficial aspects include contributions to honey production and herbal medicine.
Paterson’s curse and toxic alkaloids. Culvenor, C. C. J. 1985. Search 16: 219–223.
Pyrrolizidine alkaloid poisoning of sheep in New South Wales. Seaman, J. T. 1987. Aust. Vet. J. 64: 164–167.
Abstract: Pyrrolizidine alkaloid poisoning of sheep in New South Wales was reviewed, based on the records of the New South Wales Department of Agriculture's Regional Veterinary Laboratories. The plant species causing significant mortalities were Echium plantagineum and Heliotropium europaeum. The syndrome of hepatogenous chronic copper poisoning was more frequently diagnosed than primary pyrrolizidine alkaloid poisoning, particularly when grazing E. plantagineum. The data indicated that adult crossbred ewes were the most commonly affected class of sheep.
Herbal teas and toxins: novel aspects of pyrrolizidine poisoning in the United States. Huxtable, R. J. 1980. Perspect. Biol. Med. 24: 1–14.
Abstract: This article reviews the discovery of pyrrolizidine alkaloid poisoning in United States caused by the drinking of herbal tea and describes some of the difficulties involved in establishing a causal relationship between exposure to these alkaloids and the delayed appearance of toxic symptoms. In addition, some of the more general problems presented by the widespread use of herbs in various forms are addressed. First, however, a brief overview is given of the toxicity of this class of alkaloids. (AU)
Naturally occurring teratogens from plants. Keeler, R. F. 1983. Pages 161–199 in R. F. Keeler and A. T. Tu, eds. Plant and fungal toxins. Handbook of natural toxins. Vol. 1. Michael Dekker, Inc., New York, NY.
Abstract: Many compounds synthesized by plants are known to be teratogenic in laboratory animals, but only a few have been shown by feeding trials to produce terata in livestock. Studies of plant teratogens affecting livestock have not moved forward in a systematic nor rapid way because of the logistical problems connected with such experiments in large animals. Information that has accumulated can be conveniently separated into three categories: (1) known teratogens in known teratogenic plants, (2) known teratogenic plants with unidentified teratogens, and (3) suspected teratogenic plants. Included in the first group are the teratogens from Lupinus, Veratrum, Conium and Leucaena genera; in the second group are included the Astragalus , Nicotiana and Trachymene genera; and in the third group are included Datura, Prunus , Sorghum and Senecio genera. Total available information in each case varies, but in a few instances considerable fundamental as well as practical information is now known. Research has provided enough information in a few instances to enable elimination of the practical problem or significant reduction in incidence.
The toxicity of Echium plantagineum (Patterson’s curse). Peterson, J. E. 1985. Pages 191–199 in A. A. Seawright, M. P.Hegarty, L. F. Janes, and R. F. Keeler, eds. Plant toxicology. Queensland Poisonous Plants Committee, Yeerongpilly, Australia.
Plant sources of hepatotoxic pyrrolizidine alkaloids. Smith, L. W. and Culvenor., C. C. J. 1981. J. Nat. Prod. 44: 129–152.
Chemistry and toxicity of the pyrrolizidine alkaloids. Mattocks, A. R. 1986. Academic Press, Orlando, FL. 393 pp.
Pharmacological studies on crude plant drugs, Shikon and Tooki. I: Ether and water extracts. Hayashi, M. 1977a. Folia Pharmocol. Jpn. 73: 177–192.
Antiinflammatory effect of β,β, dimethyl-acryshikonin. Lin, Z. B., Wang, P., Ruan, Y. and Guo, Z. X. 1980. Acta Pharmacol. Sin. 1: 60–63.
Pharmacological studies of Bulgarian plants with a view of their anticonvulsive effect. Atanasova-Shopova, S., Rusinov, K. and Markova, M. 1969. Izv. Inst. Fiziol. Bulg. Akad. Nauk. 12: 205–216.
Development and investigation of “CES” series preparations with contraceptive activity from plants of the Boraginaceae. Man’ko, I. V., Poskalenko, O. N., Korkhov, V. V. and Baikova, V. V. 1977. Don. Family I. Farm. Zh. (Kiev) 32: 60–65.
A study of some members of Boraginaceae as sources for obtaining physiologically active substances. Kozhina, I. S., Shukhobodskii, B. A., Llyuchnikova, L. A., Dil’man, V. M. and Alpatskaya, E. P. 1970. I. Rast. Resursy. 6: 345–350.
Antibiotic action of some species of Echium. Peter, M., Racz, G. and Peter, M. 1968. Plant. Med. Phytother. 2: 45–48.
Intensive antibiotic activity of extracts obtained from Echium species. Peter, M., Peter, M. and Racz, G. 1970. Stud. Cercet. Biol. Ser. 22: 71–74.
Antimicrobial activity of Lithospermum erythrorhizon callus cultures. Tabata, M., Mizukami, H., Naoe, S. and Konoshima, M. 1975. Yakugaaku Zasshi 95: 1376–1379.
Abstract: Chloroform extracts of callus cultures of Lithospermum erythrorhizon were tested for antimicrobial activity against three gram-positive bacteria (Staphylococcus aureus, Bacillus subtilis, and Sarcina lutea). The extract of callus tissues (Strain M-231a) containing shikonin derivatives in a large quantity showed high antibacterial action similar to the extract of intact roots. On the other hand, callus cultures (Strains M-18 and M-386) containing a small quantity of shikonin derivatives showed low antimicrobial activities. Furthermore, no significant activity against any bacteria was observed in callus tissues of M-231a or M-18 when shikonin biosynthesis during culture period had been inhibited by 2, 4-dichlorophenoxyacetic acid or light.
Naturally occurring isohexenylnaphthazarin pigments: a new class of drugs. Papageorgiou, V. P. 1980. Planta Medica 38: 193–203.
Abstract: The chemistry, biosynthesis, biological properties and the wound healing activity of isohexenylnaphthazarin pigments are being reviewed. Dermatological studies indicate that these long known plant Products may be regarded as a new class of drugs.
A study on absorption, distribution and excretion of tritiated shikonin in mice. Wang, W. J., Yi, M. G. and Zhu, X. Y. 1988. Acta Pharm. Sin. 23: 246–251.
Pharmacological studies on crude plant drugs, Shikon and Tooki. II: Shikonin and Acetylshikonin. Hayashi, M. 1977b. Folia Pharmacol. Jpn. 73: 193–204.
Pharmacological studies on crude plant drugs, Shikon and Tooki. III: Effect of topical application of ether extracts and shiunko on inflammatory reaction. Hayashi, M. 1977c. Folia Pharmacol. Jpn. 73: 205–214.
A comparative study of anti-inflammatory activities of the enantiomers shikonin and alkannin.
Tanaka, S., T., Mayumi, T., Minoru, T. and Tabata, M. 1986. J. Nat. Prod. 49: 466–469.
Abstract: A pharmacological comparison between the enantiomers, shikonin (R) and alkannin (S), was made with regard to their inhibitory effects on the increased capillary permeability and thermal edema in rats, using phenylbutazone as a positive control in both models. The results of experiments have shown that there is no significant difference in the anti-inflammatory activity between the two compounds.
Morphological abnormalities produced by some standard and prospective chemosterilants in Aedes aegypti. Sulaiman, H. M. S. and Navqui, S. N. H. 1978. Pak. J. Zool. 10: 23–30.
The action of six alkaloids (1-methyl pyrrolizidine derivatives) upon the growth of hepatomas and several other mutually inoculable animal tumors. Pukhalskaya, E. C., Petrova, M. F. and Man’ko, I. V. 1959. Byull. Eksperim. Biol. I Med. 48: 91–93.
Abstract: Investigations were made to determine the toxicity and the effect of 6 alkaloids (heliotrine, viridiflorin. platyphillin, seneciphilline, lasiocarpine and heliosupine) on the growth of subcutaneously inoculated hepatoma of mice and Ehrlich's adenocarcinoma. The greatest inhibitory effect on the growth of the hepatoma was shown by lasiocarpine. A considerable inhibitory effect on Ehrlich's tumors was also exerted by heliosupine.
Galenic preparations from Cynoglossum officinale; their production, chemical and pharmacological examination. Man’ko, I. V., Zozulya, P. N. and Peschanskaya, R. F. 1971. Farm. Zh. 26: 73–78.
Pharmacological properties of alkaloids of two species of Cynoglossum. Rakshain, M. V. and Mats, M. N. 1973. Rast. Resur. 9: 418–420.
Chemotaxonomy of flowering plants Vol. III. Gibbs, R. D. 1974. McGill-Queens University Press, Montreal, QC. 1980 pp.
Floroterapia – prezentacja wykorzystana w trakcie wykładów 23 maja 2015 r. w Krośnie. H. Różański. LINK
Common vipers bugloss (Echium vulgare), a valuable honey plant. Grosu, E. 1980. Apic. Rom. 55: 14.
Nectral productivity and composition of sugars in some wild meliferous plants found in the Bashkir ASSR, Russian SFSR, USSR. Kucherov, E. V. and Siraeva, S. M. 1980. Rastit. Resur. 16: 523–530.
Viper’s bugloss. Ferrazzi, D. 1987. Apic. Med. 78: 203–206.
Ontario weeds. Alex, J. F. 1992. Ont. Min. Agric. Food, Toronto, ON. Publ. no. 505. 304 pp.
Beekeeping in Maryland. Abrams, G. J. 1957. Gleanings in Bee Culture 85: 34–36.
Pyrrolizidine alkaloids in honey from Echium plantagineum. Culvenor, C. C. J., Edgar, J. A. and Smith, L. W. 1981. J. Agric. Food Chem. 29: 958–960.
Phytorestoration of contaminated soils in Québec. Giasson, P. and Jaouich, A. 1998. Vecteur Environnement 31: 40–53.
Medical botany. Lewis, W. H. and Elvin-Lewis, M. P. F. 1977. John Wiley & Sons, Inc. New York, NY. 515 pp.
Evaluation of Antidepressant Effects of Aerial Parts of Echium vulgare on Mice. H. Hosseinzadeh, S. A. Moallem, F. Ghoncheh 2007. Iranian Journal of Basic Medical Sciences, Vol. 10, No. 3, 189 - 196. LINK
Abstract: In traditional medicine, Echium spp., including E. vulgare L., are utilized as exhilarant and mood stimulant. On the other hand, depression is a state of intense sadness, melancholia or despair that has advanced to the point of being disruptive to an individual's social functioning and/or activities of daily living. Therefore, finding effective and safe treatments is a hotly contested area in the present time. In this study, the antidepressant effects of aqueous and alcoholic extracts of Echium vulgare L. aerial parts were investigated on mice. Materials and Methods Boiling and percolation were used for aqueous and alcoholic extractions, respectively. Toxicity and anti- depressant studies were performed in male BALB/C mice. Three doses of 0.05, 0.2 and 0.35 g/kg for aqueous extracts and five doses of 0.01, 0.04, 0.07, 0.3 and 0.5 g/kg for alcoholic extracts were selected in the forced swimming test employing 8 mice in each group. Open field activity test was used to differentiate antidepression and locomotion effects. ANOVA and Tukey-Kramer tests were used for statistical analysis. Results The LD50 values of aqueous and ethanolic extracts were 1.22 g/kg and 1.21 g/kg, respectively. Aqueous and alcoholic extracts showed significant antidepressant effects starting at 0.05 g/kg and 0.07 g/kg, respectively. Open field test showed no significant changes in the activities of animals which received the ethanolic extract, but the aqueous extract decreased locomotor activities at higher doses. Conclusion The results showed that the aqueous extract at low doses and ethanolic extract at high doses have significant antidepressant effects. The effects of extracts were similar to imipramine and they may affect neurotransmitters, norepinephrine and serotonin. This herb might be considered as a useful drug in the management of depression.
☤ Fitoterapia:
🔬 Papers:
Pyrrolizidine alkaloids from Echium setosum and Echium vulgare. El-Shazly, A., Sarg, T., Ateya, A., Abdel Aziz, A., El-Dahmy, S., Witt, L. and Wink, M. 1996. J. Nat. Prod. 59: 310–313.
Abstract: The major pyrrolizidine alkaloids (PAs) of Echium setosum and Echium vulgare were isolated and characterized as echimidine and a tigloyl isomer of echimidine. 3¢-Acetylechimidine was identified in E. vulgare as a major new PA on the basis of MS and 1H and 13C NMR. Sixteen further alkaloids were recorded by GLC-MS in the reduced alkaloid extracts.
Zioła podczas wędrówki, część I. H. Różański 2008. Epub: LINK
Żmijowiec zwyczajny - Echium vulgare w fitoterapii. J. Babicki 2011. Epub: LINK
Farmakognozja i halucynacje. J. Babicki 2010. Epub: LINK
The organic constituents of higher plants. Robinson, T. 1967. Burgess Publishing Co., Minneapolis, MN. 319 pp.
Presence of shikonin in some species of the family Boraginaceae and its effect on lactic acid bacteria. Sherbanivs’kii, L. P. 1971. Ukr. Bot. Zh. 28: 504–508.
Comparison of some secondary metabolite content in the seventeen species of the Boraginaceae family. S. Dresler, M. Wójcik, G. Szymczak 2017. Pharmaceutical Biology. LINK
Abstract: The Boraginaceae family comprises plants that have important therapeutic and cosmetic applications. Their pharmacological effect is related to the presence of naphthaquinones, flavonoids, terpenoids, phenols, or purine derivative – allantoin. Objective: In the present study, comparison of some secondary metabolite content and phytochemical relationship between 17 species of the Boraginaceae family were analyzed. Materials and methods: High performance capillary electrophoresis (HPCE) was used to perform a chemometric analysis in the following Boraginaceae species: Anchusa azurea Mill., Anchusa undulata L., Borago officinalis L., Buglossoides purpurocaerulea (L.) I.M. Johnst., Cerinthe minor L., Cynoglossum creticum Mill, Echium italicum L., Echium russicum J.F. Gmel., Echium vulgare L., Lindelofia macrostyla (Bunge) Popov (syn. Lindelofia anchusoides (Lindl.) Lehm.), Lithospermum officinale L., Nonea lutea (Desr.) DC., Omphalodes verna Moench (syn. Cynoglossum omphaloides L.), Pulmonaria mollis Wulfen ex Hornem., Pulmonaria obscura Dumort., Symphytum cordatum Waldst. & Kit ex Willd., and Symphytum officinale L. Results: Six active compounds in shoot extracts (allantoin, p-hydroxybenzoic acid, rutin, hydrocaffeic acid, rosmarinic acid, and chlorogenic acid) and four compounds in root extracts (allantoin, hydrocaffeic acid, rosmarinic acid, and shikonin) were identified. The presence and abundance of these compounds were used for the characterization of the species and for revealing their phytochemical similarity and differentiation. Discussion and conclusion: The present study provides the first comprehensive report of the extraction and quantification of several compounds in Boraginaceae species (some of them for the first time). Among the 17 species studied, species with potentially high pharmacological activity were recognized.
Chemotaxonomic significance of fatty acids and tocopherols in Boraginaceae. Phytochemistry. Velasco L, Goffman FD. 1999. Phytochemistry. 52:423–426. LINK
Abstract: A collection of 45 accessions (36 species, 20 genera) of the family Boraginaceae was evaluated for oil content, fatty acid composition, tocopherol content and composition. All the accessions contained γ-linolenic acid, the lowest content (0.7%) being found in Cerinthe major L. and the highest (24.4%) in Borago officinalis L. Three tocopherol profiles were characterized by the extremes of more than 90% of α-, δ- and γ-tocopherol, respectively. Fatty acids and tocopherols were suggested to have potential chemotaxonomic value in this family.
Content of fatty acids in oil of blueweed (Echium spp. L.): potential source in prophylaxis, therapy and functional food. Król B, Kowalski R. 2004. Żyw. Człow Metab. 31:166–171. LINK
Biochemical characterization of Borage (Borago officinalis L.) seed. Mhamdi B, Wannes WA, Bourgou S, Marzouk B. 2009. J Food Biochem. 33:331–341.
Abstract: Gas chromatography–mass spectrometry analysis of seed Borago officinalis essential oil (EO) revealed the presence of 16 volatile components. β-Caryophyllene (26%) and p-cymene-8-ol (19.7%) represented the major components, while nonadecane (0.7%) and hexanol (0.7%) were the minor ones. The EO composition was characterized by higher abundance of oxygenated monoterpenes (27.7%), followed by sesquiterpenes (26%). Fatty acid composition showed the predominance of linoleic (35.4%), oleic (24.2%) and γ-linolenic (20.4%) acids. Polyphenols were analyzed by reversed-phase high-performance liquid chromatography after acid hydrolysis of phenolic acid esters. Six phenolic acids were identified in seed extract and rosmarinic acid was the predominant one with 1.65 mg/g dry matter weight equivalent to 33% of total phenolic acids. Borage (Borago officinalis L.) is of great interest because of its medicinal and nutritional properties. In fact, thanks to its characteristic composition in fatty acids, particularly high levels of gamma-linolenic acid in its seed oil, borage has gained importance. The potent consumers of this medicinal plant are hypertensive and hypercholesterolemic people. Borage consumption is also recommended for people suffering from rheumatism and eczema. Unfortunately, the knowledge about antioxidative/antiradical properties of borage is very scanty. So, recently, an extensive investigation was focused on the antioxidant properties of borage extracts. These extracts showed excellent antioxidant properties and their effects were attributed to their phenolic constituents. These antioxidants can be concentrated, either as crude extracts or individual phenolic compounds, to be used in highly unsaturated oils such as marine oils. Furthermore, borage consumption has been reported as a possible gastric cancer protective factor.
Viper's Bugloss (Echium Vulgare L) Extract as A Natural Antioxidant and Its Effect on Hyperlipidemia. E. El-Hallous, W. Alsanie, E. S. Aboelhana, I. A. Ismail. eIJPPR 2018. Page 81-89. LINK
Abstract: Echium vulgare which is known as viper's bugloss is a species of flowering plant in the borage family of Boraginaceae. In this study, Echium vulgare was examined considering its phenolic and flavonoid contents, and the antioxidant activity of methanolic extract was investigated by the method called 2, 2-diphenylpicrylhydrazyl radical scavenging (DPPH) activity. High performance liquid chromatography (HPLC) was utilized to estimate the phenolic acids and flavonoid compounds. The data reported that the Echium vulgare methanol extract is a good source of total phenolic compounds, total flavonoids content and the antioxidant activity. The phenolic acids from Echium vulgare extract were estimated using HPLC, and the highest compounds were gallic acid, benzoic acid and isoferulic acid. Flavonoid compounds were the highest compounds in quercetrin and naringin. The results of the biological experiments illustrated that the concentrations 250 and 500mg/kg body weight from Echium vulgare had contained the polyphenols in the extract to maintain an ideal body weight, improve the complete blood picture, lipid profile and liver functions as Alanine (ALT) and Aspartate (AST) transaminoferase. From the results of histopathology, it could be observed that in all the groups fed orally on Echium vulgare extract at 250 and 500 mg/kg no histopathological changes were observed in heart and liver except for the positive control. In conclusion, the results obviously illustrated that the Echium vulgare extract had contained high amounts of phenolic contents and flavonoid compounds which improve the blood parameters, lipid profile and liver functions and also histopathological changes in heart and liver.
⚖ Zastosowanie:
Nazwa rośliny pochodzi od greckiego słowa "echis", który oznacza żmiję i wywodzi się od Dioskurydesa, który zauważył, że kształt nasion przypomina głowę żmii (Pusateri & Blackwell 1979). Angielskie i francuskie nazwy potoczne rośliny, nawiązujące do żmij, pochodzą od uznanych właściwości E. vulgare do neutralizacji jadu żmii. Roślina była używana w medycynie od co najmniej 2000 lat. Zgodnie z "doktryną o sygnaturach", ekstrakty z E. vulgare były rekomendowane zarówno jako środek prewencyjny, jak i lekarstwo na ukąszenia wężów, głównie plamistych żmij (Rickett 1967; Harris 1972; Grieve 1978; Cox 1985), a także ukąszeń skorpionów (Grieve 1978).
Dawni i współcześni zielarze zalecają roślinę jako lek na kaszel, ból głowy, przeziębienie, gorączkę, kamienie nerkowe, zastój wody, stany zapalne, ból, jako środek przyspieszający gojenie ran, czyraki i oparzenia skórne i melancholię (Rickett 1967; Harris 1972; Usher 1974; Grieve 1978; Chiej 1984; Cox 1985). Zazwyczaj roślinę stosowano w formie wewnętrznych naparów, sproszkowanej, nalewki i wina. Zewnętrznie sok z rośliny aplikowano bezpośrednio na skórę w formie kompresu. Rdzenni mieszkańcy Ameryki Północnej (szczególnie wschodniej części) używali E. vulgare jako lek na schorzenia układu moczowego oraz środek wspierający poród (Hamel & Chiltoskey 1975; Herrick 1977; Duke 1986).
Długotrwałe użycie przetworów z E. vulgare jest niewskazane, ze względu na obecność alkaloidów pirolizydynowych, może być toksyczne dla wątroby. Choć historyczne użytkowanie E. vulgare było dość powszechne, nie zanotowano zatruć przy konsumpcji do wewnątrz (Muenscher 1951; Hardin & Arena 1974; Pedersen 1975; Peterson & Culvenor 1983). Jednak badania z okresu ponad 30 lat wykazały, że rośliny z gatunku Echium, zawierają substancje toksyczne dla człowieka i innych ssaków (Klemow & Clements et al. 2002). Alkaloidy pirolizydynowe są znane z właściwości hepatotoksycznych wywoływanych u zwierząt hodowlanych (Culvenor 1985; Seaman 1987). Znane są przypadki zatruć ludzkich niemowląt poprzez herbaty ziołowe zawierające alkaloidy pirolizydynowe (Huxtable 1980). Alkaloidy te są wydzielane wraz z mlekiem (Keeler 1983; Peterson 1985). Uszkodzenia wątroby u ludzi, spowodowane przez alkaloidy pirolizydynowe, mają charakter powolny, kumulatywny, gdzie symptomy mogą być widoczne dopiero w późniejszych fazach (Smith & Culvenor 1981; Culvenor 1985). Alkaloidy pirolizydynowe działają mutagennie, teratogennie, kancerogennie i powodują zniekształcenia chromosomowe (Culvenor 1985). Przyjmowanie alkaloidów pirolizydynowych może skutkować pojawieniem się zmian nowotworowych na płucach i wątrobie (Huxtable 1980). Jednocześnie alkaloidy pirolizydynowe znajdują uwagę badaczy ze względu na swoje właściwości inhibitujące mitozę, antytumorowe, przeciwskurczowe i rozszerzające źrenice (Mattocks 1986; El-Shazly et al. 1996). Inne potencjalnie toksyczne substancje w E. vulgare to naftochinonowe pigmenty: shikonina i alkannina, które mogą wywołać zapalenie żołądka i jelit oraz biegunkę (Hayashi 1977a; Lin et al. 1980). Jednak w małych dawkach pigmenty te mogą wywołać również działanie lecznicze.
Mimo, że wewnętrzne używanie E. vulgare jest niewskazane, ze względu na obecność alkaloidów pirolizydynowych, to udowodniono korzystne, terapeutyczne właściwości ekstraktów z E. vulgare, które wywoływały aktywność antyspastyczną u myszy i szczurów (Atanasova-Shopova et al. 1969). Kwasy organiczne zawarte w roślinie mogą działać jako środek antykoncepcyjny (Man’ko et al. 1977) oraz wywoływać aktywność antygonadotropową (Kozhina et al. 1970). Ekstrakt ze żmijowca wywoływał aktywność przeciwbakteryjną na Staphyloccocus aureus i szereg gram-ujemnych bakterii jelitowych (Peter et al. 1968, 1970). Terapeutyczne właściwości ekstraktów żmijowcowych mogą częściowo wynikać z obecności czerwonych pigmentów: alkannin i shikonin (Robinson 1967; Sherbanivs’kii 1971). Pigmenty te działają przeciwbakteryjnie na Bacillus subtilis, Staphylococcus aureus, S. epidermidis, Sarcina lutea oraz bakterie kwasu mlekowego (Tabata et al. 1975; Papageorgiou 1980; Sherbanivs’kii 1971). Pigmenty wykazały również aktywność antytumorową (Papageorgiou 1980; Wang et al. 1988). Pigmenty żmijowcowe redukują obrzęk uszkodzonych tkanek (Hayashi 1977a, b, c; Lin et al. 1980; Tanaka et al. 1986). Shikonina jest wykorzystywana w medycynie klinicznej do leczenia schorzeń skóry np. skazy krwotocznej oraz zaburzeń krążenia np. zapalenia żył (Wang et al. 1988). Naftochinonowe pigmenty są przedmiotem zainteresowania badaczy ze względu na możliwości stworzenia nowoczesnych leków na ich bazie (Papageorgiou 1980). Dodatkowo działają one jako chemosterylant na larwy i poczwarki komara Aedes aegypti (Sulaiman & Navqui 1978). Niektóre alkaloidy pirolizydynowe w E. vulgare wykazują właściwości antytumorowe (Pukhalskaya et al. 1959) oraz aktywność hipotensyjną, depresyjną w centralnym układzie nerwowym oraz moczopędną (Man’ko et al. 1971; Rakshain & Mats 1973). Substancje śluzowe zawarte w E. vulgare mogą być wykorzystane do łagodzenia stanów zapalnych błony śluzowej (Gibbs 1974).
Konsolidyna i cynoglossyna działają depresyjnie na układ nerwowy, indukując stan wyciszenia, zatrzymania wewnętrznego dialogu, ponadto działają rozkurczowo. Alkaloidy żmijowca wywierają również efekt przeciwkaszlowy i halucynogenny w większych dawkach. Przedawkowanie żmijowca skutkuje oszołomieniem, sennością, stanem transu. Takowe działanie rośliny zauważono po raz pierwszy , prawdopodobnie po podaniu surowca osobie ukąszonej przez żmiję. Ludzie mówili o niezwykłym działaniu żmijowca, który indukował halucynacje lub pozwalał na przenikanie barier czasoprzestrzennych. W medycynie ludowej stosowano żmijowca przeciwko ukąszeniom żmij, owadów, jako środek owadobójczy oraz do leczenia stanów zapalnych skóry, zmian skórnych różnego pochodzenia. Surowiec dawniej stosowano w leczeniu padaczki oraz jako środek przeciwbólowy. Żmijowiec znosi bóle migrenowe, nadmierne pobudzenie psychoruchowe. Działa uspokajająco, antydepresyjnie, wyciszająco i przeciwkaszlowo. Nadaje do kuracji w stanach rozdrażnienia, lęku, niepokoju, przy długotrwałej depresji, przemęczeniu, nieprzyjemnym potoku myślowym, histerii i wyrzutach gniewu (Babicki 2011). Stan transowy wywołany aktywnymi składnikami żmijowca umożliwia przechodzenie przez wymiary przestrzenne i wnikanie w nie. Roślina używana do seansów spirytystycznych i duchowych (Babicki 2010).
Wewnętrzne stosowanie preparatów ze żmijowca jest dyskusyjne, ale zewnętrzne jest już bezpieczne i skuteczne. Nadaje się do pielęgnacji skóry trądzikowej, wyprysków mokrych, trudno gojących się ran, liszaji. Zarówno wewnętrznie i zewnętrznie działa przeciwbólowo, stąd nadaje się do okładania bolesnych stłuczeń lub ukąszeń różnego typu. Związki aktywne żmijowca nie tylko uśmierzą ból powstały po ukąszeniu owada, ale też przyśpieszą zniesienie opuchlizny, obrzęku i regenerację skóry. Zawarta w roślinie alantoina przyspiesza gojenie ran, wzmaga procesy ziarninowania i naskórnikowania, udrażnia przewody łojowe, podnosi elastyczność skóry, oczyszcza naskórek oraz nadaje się do pielęgnowania skóry trądzikowej, ze skłonnością do wyprysków. (Babicki 2011).
Kwiaty żmijowca (Flos Echii) mogą być użyte we floroterapii. Zawierają alkaloidy, antocyjany, flawonoidy (kwercetyna), allantoinę, kwas allantoinowy. Mają właściwości uspokajające, rozkurczowe, przeciwbólowe, przeciwwstrząsowe i antymigrenowe. Indukują odprężenie, znoszą stres i drażliwość. Wskazane przy migrenach, nerwobólach, spastyczności mięśni, bólach mięśni, masażach i padaczkach. Przyspieszają gojenie ran, regenerację naskórka, zmiękczają naskórek (Różański 2015).
Echium vulgare to ważna roślina miododajna w Europie, Ameryce Płd, Australii (Grosu 1980; Kucherov and Siraeva 1980; Ferrazzi 1987) oraz USA i Kanadzie (Alex 1992; Abrams 1957). Miód uzyskany z różnych gatunków żmijowca, który zawiera hepatotoksyczne alkaloidy pirolizydynowe może się nie nadawać do długotrwałej konsumpcji (Culvenor et al. 1981; Culvenor 1985). E. vulgare ma potencjał do usuwania metali ciężkich ze skażonych gleb (Giasson & Jaouich 1998).
Kontakt z włoskami na liściach i łodydze E. vulgare może powodować wysypkę wraz z dotkliwym stanem zapalnym i świerzbem (Muenscher 1951; Gibbs 1974; Cox 1985; Alex 1992). Obcując z rośliną dość łatwo jest się nimi poparzyć. Aczkolwiek efekty skórne wywoływane przez włoski żmijowca są najprawdopodobniej następstwem ich zetknięcia i penetracji skóry, niżeli substancjami chemicznymi w nich zawartymi (Lewis & Elvin-Lewis 1977).
Współczesne prace badają również możliwości antyoksydacyjne ekstraktów z Echium vulgare. Metanolowe ekstrakty okazały się dobrym źródłem związków fenolowych i flawonoidowych o wysokiej aktywności antyoksydacyjnej. Szczury były karmione doustnie ekstraktami (250-500 mg/kg) zawierającymi koncentrację polifenoli, która umożliwiała uzyskanie optymalnej wagi ciała, poprawiała ogólne parametry krwi, parametry lipidów i funkcjonowanie wątroby. Wszystkie grupy karmione ekstraktami w dawkach 250-500 mg/kg nie wykazały histopatologicznych zmian w sercach i wątrobach (El-Hallous et al. 2018).
Badano również efekty antydepresyjne ekstraktów z E. vulgare na myszach. Wodne ekstrakty w mniejszych i alkoholowe ekstrakty w wyższych dawkach wykazały znaczący efekt andydepresyjny, co sugeruje, że substancje czynne rośliny, mogą wpływać na neurotransmitery - norepinerfrynę i serotoninę. E. vulgare zawiera wiele flawonoidowych związków, które mogą wpływać na inhibicję monoaminooksydazy (MAO), podobnie jak wykazały, bogate w podobne związki, ekstrakty z liści Miłorzębu japońskiego (Ginkgo biloba). Flawonoidy z E. vulgare mają podobną strukturę do znanych inhibitorów MAO. W ekstraktach żmijowcowych występują takie flawonoidy jak: kwercetryna, kwercetyna i kemferol. Kwercetyna i kemferol zawarte w dziurawcu zwyczajnym (Hypericum perforatum) pokazały znaczącą inhibicję MAO in vitro. Nie wiemy również jaki ogólny efekt mają interakcje między alkaloidami pirolizydynowymi, związkami flawonoidowymi i kwasami na system nerwowy człowieka. Ekstrakty z E. vulgare mogą oddziaływać na serotoninę lub epinefrynę przez mechanizm iMAO (Hosseinzadeh 2007). Badania na myszach i szczurach sugerują, że roślina może być upatrywana jako źródło substancji o działaniu antydepresyjnym i antyoksydacyjnym. Potrzeba więcej danych na temat bezpiecznych dawek i maksymalnego czasu trwania kuracji, który nie wywołuje żadnych zmian patologicznych w sercu, wątrobie i płucach.
🔬 Papers:
The Echium vulgare complex in eastern North America. Pusateri, W. P. and Blackwell, W. H., Jr. 1979. Castanea 44: 223–229.
Abstract: Analysis of herbarium material of Echium vulgare L. occurring in eastern North America yielded evidence against the existence of the two distinct varieties (or species) recognized in various floristic and revisionary treatments. Rather, the E. vulgare complex should be regarded as one polymorphic species with considerable random variation and numerous intergrading intermediates. Echium vulgare is much more common in eastern than western North America and occurs predominantly in limestone regions. In the East, it probably became established as a "weed" in the early to mid-nineteenth century.
Wild flowers of the United States. Vol. 2. The Southeastern States. Part 2. Rickett, H. W. 1967. McGraw-Hill Book Company, New York, NY. 688 pp.
The complete herbal. Harris, B. C. 1972. Barre Publishers, Barre, MA. 243 pp.
A modern herbal. Grieve, M. 1978. Dover Publications, Inc., New York, NY. 444 pp.
Common herbaceous flowering plants of the Northeast. Cox, D. D. 1985. State University of Albany Press, Albany, NY. 395 pp.
A dictionary of plants used by man. Usher, G. 1974. Constable and Co., London, UK. 619 pp.
The MacDonald encyclopedia of medicinal plants. Chiej, R. 1984. MacDonald & Co. Publishers, Ltd. London, UK. 447 pp.
Cherokee plants and theiruses – a 400-year history. Hamel, P. and Chiltoskey, M. 1975. Herald Publishing Company, Sylvia, NC. 65 pp.
Iroquois medical botany. Herrick, J. W. 1977. University Microfilms International, Ann Arbor, MI.
Handbook of Eastern Indian medicinal plants. Duke, J. A. 1986. Quarterman Publishers. Lincoln, MA. 212 pp.
Poisonous plants of the United Sates. Muenscher, W. C. 1951. Rev. ed. Macmillan, New York, NY. 277 pp.
Human poisoning from native and cultivated plants. Hardin, J. W. and Arena, J. M. 1974. Duke University Press, Durham, NC. 194 pp.
Pyrrolizidine alkaloids in Danish species of the family Boraginaceae. Pedersen, E. 1975. Arch. Phram. Chem. Sci. Ed. 3: 55–64.
Hepatotoxic pyrrolizidine alkaloids. Peterson, J. E. and Culvenor, C. C. J. 1983. Pages 637–671 in R. F. Keeler and A. T. Tu, eds. Plant and fungal toxins. Handbook of natural toxins. Vol. 1. Michael Dekker, Inc., New York, NY.
The biology of Canadian weeds. 116. Echium vulgare L. K. Klemow, D. R. Clements, P. Cavers, P. F. Threadgill 2002. Canadian Journal of Plant Science. LINK
Abstract: Echium vulgare L., known as blueweed or viper's bugloss, is a blue or purple flowered biennial or short-lived monocarpic perennial herb found in every province in Canada. A naturalized weed of European origin, E. vulgare grows in highly disturbed areas, typically in soils of limestone or dolomite parent material. It is not competitive with crops, but serves as an alternate host for fungal pathogens and contains hepatotoxic alkaloids detrimental to livestock when consumed in large amounts. E. vulgare is a noxious weed in Nova Scotia, Quebec, Manitoba, Alberta and parts of British Columbia. Beneficial aspects include contributions to honey production and herbal medicine.
Paterson’s curse and toxic alkaloids. Culvenor, C. C. J. 1985. Search 16: 219–223.
Pyrrolizidine alkaloid poisoning of sheep in New South Wales. Seaman, J. T. 1987. Aust. Vet. J. 64: 164–167.
Abstract: Pyrrolizidine alkaloid poisoning of sheep in New South Wales was reviewed, based on the records of the New South Wales Department of Agriculture's Regional Veterinary Laboratories. The plant species causing significant mortalities were Echium plantagineum and Heliotropium europaeum. The syndrome of hepatogenous chronic copper poisoning was more frequently diagnosed than primary pyrrolizidine alkaloid poisoning, particularly when grazing E. plantagineum. The data indicated that adult crossbred ewes were the most commonly affected class of sheep.
Herbal teas and toxins: novel aspects of pyrrolizidine poisoning in the United States. Huxtable, R. J. 1980. Perspect. Biol. Med. 24: 1–14.
Abstract: This article reviews the discovery of pyrrolizidine alkaloid poisoning in United States caused by the drinking of herbal tea and describes some of the difficulties involved in establishing a causal relationship between exposure to these alkaloids and the delayed appearance of toxic symptoms. In addition, some of the more general problems presented by the widespread use of herbs in various forms are addressed. First, however, a brief overview is given of the toxicity of this class of alkaloids. (AU)
Naturally occurring teratogens from plants. Keeler, R. F. 1983. Pages 161–199 in R. F. Keeler and A. T. Tu, eds. Plant and fungal toxins. Handbook of natural toxins. Vol. 1. Michael Dekker, Inc., New York, NY.
Abstract: Many compounds synthesized by plants are known to be teratogenic in laboratory animals, but only a few have been shown by feeding trials to produce terata in livestock. Studies of plant teratogens affecting livestock have not moved forward in a systematic nor rapid way because of the logistical problems connected with such experiments in large animals. Information that has accumulated can be conveniently separated into three categories: (1) known teratogens in known teratogenic plants, (2) known teratogenic plants with unidentified teratogens, and (3) suspected teratogenic plants. Included in the first group are the teratogens from Lupinus, Veratrum, Conium and Leucaena genera; in the second group are included the Astragalus , Nicotiana and Trachymene genera; and in the third group are included Datura, Prunus , Sorghum and Senecio genera. Total available information in each case varies, but in a few instances considerable fundamental as well as practical information is now known. Research has provided enough information in a few instances to enable elimination of the practical problem or significant reduction in incidence.
The toxicity of Echium plantagineum (Patterson’s curse). Peterson, J. E. 1985. Pages 191–199 in A. A. Seawright, M. P.Hegarty, L. F. Janes, and R. F. Keeler, eds. Plant toxicology. Queensland Poisonous Plants Committee, Yeerongpilly, Australia.
Plant sources of hepatotoxic pyrrolizidine alkaloids. Smith, L. W. and Culvenor., C. C. J. 1981. J. Nat. Prod. 44: 129–152.
Chemistry and toxicity of the pyrrolizidine alkaloids. Mattocks, A. R. 1986. Academic Press, Orlando, FL. 393 pp.
Pharmacological studies on crude plant drugs, Shikon and Tooki. I: Ether and water extracts. Hayashi, M. 1977a. Folia Pharmocol. Jpn. 73: 177–192.
Antiinflammatory effect of β,β, dimethyl-acryshikonin. Lin, Z. B., Wang, P., Ruan, Y. and Guo, Z. X. 1980. Acta Pharmacol. Sin. 1: 60–63.
Pharmacological studies of Bulgarian plants with a view of their anticonvulsive effect. Atanasova-Shopova, S., Rusinov, K. and Markova, M. 1969. Izv. Inst. Fiziol. Bulg. Akad. Nauk. 12: 205–216.
Development and investigation of “CES” series preparations with contraceptive activity from plants of the Boraginaceae. Man’ko, I. V., Poskalenko, O. N., Korkhov, V. V. and Baikova, V. V. 1977. Don. Family I. Farm. Zh. (Kiev) 32: 60–65.
A study of some members of Boraginaceae as sources for obtaining physiologically active substances. Kozhina, I. S., Shukhobodskii, B. A., Llyuchnikova, L. A., Dil’man, V. M. and Alpatskaya, E. P. 1970. I. Rast. Resursy. 6: 345–350.
Antibiotic action of some species of Echium. Peter, M., Racz, G. and Peter, M. 1968. Plant. Med. Phytother. 2: 45–48.
Intensive antibiotic activity of extracts obtained from Echium species. Peter, M., Peter, M. and Racz, G. 1970. Stud. Cercet. Biol. Ser. 22: 71–74.
Antimicrobial activity of Lithospermum erythrorhizon callus cultures. Tabata, M., Mizukami, H., Naoe, S. and Konoshima, M. 1975. Yakugaaku Zasshi 95: 1376–1379.
Abstract: Chloroform extracts of callus cultures of Lithospermum erythrorhizon were tested for antimicrobial activity against three gram-positive bacteria (Staphylococcus aureus, Bacillus subtilis, and Sarcina lutea). The extract of callus tissues (Strain M-231a) containing shikonin derivatives in a large quantity showed high antibacterial action similar to the extract of intact roots. On the other hand, callus cultures (Strains M-18 and M-386) containing a small quantity of shikonin derivatives showed low antimicrobial activities. Furthermore, no significant activity against any bacteria was observed in callus tissues of M-231a or M-18 when shikonin biosynthesis during culture period had been inhibited by 2, 4-dichlorophenoxyacetic acid or light.
Naturally occurring isohexenylnaphthazarin pigments: a new class of drugs. Papageorgiou, V. P. 1980. Planta Medica 38: 193–203.
Abstract: The chemistry, biosynthesis, biological properties and the wound healing activity of isohexenylnaphthazarin pigments are being reviewed. Dermatological studies indicate that these long known plant Products may be regarded as a new class of drugs.
A study on absorption, distribution and excretion of tritiated shikonin in mice. Wang, W. J., Yi, M. G. and Zhu, X. Y. 1988. Acta Pharm. Sin. 23: 246–251.
Pharmacological studies on crude plant drugs, Shikon and Tooki. II: Shikonin and Acetylshikonin. Hayashi, M. 1977b. Folia Pharmacol. Jpn. 73: 193–204.
Pharmacological studies on crude plant drugs, Shikon and Tooki. III: Effect of topical application of ether extracts and shiunko on inflammatory reaction. Hayashi, M. 1977c. Folia Pharmacol. Jpn. 73: 205–214.
A comparative study of anti-inflammatory activities of the enantiomers shikonin and alkannin.
Tanaka, S., T., Mayumi, T., Minoru, T. and Tabata, M. 1986. J. Nat. Prod. 49: 466–469.
Abstract: A pharmacological comparison between the enantiomers, shikonin (R) and alkannin (S), was made with regard to their inhibitory effects on the increased capillary permeability and thermal edema in rats, using phenylbutazone as a positive control in both models. The results of experiments have shown that there is no significant difference in the anti-inflammatory activity between the two compounds.
Morphological abnormalities produced by some standard and prospective chemosterilants in Aedes aegypti. Sulaiman, H. M. S. and Navqui, S. N. H. 1978. Pak. J. Zool. 10: 23–30.
The action of six alkaloids (1-methyl pyrrolizidine derivatives) upon the growth of hepatomas and several other mutually inoculable animal tumors. Pukhalskaya, E. C., Petrova, M. F. and Man’ko, I. V. 1959. Byull. Eksperim. Biol. I Med. 48: 91–93.
Abstract: Investigations were made to determine the toxicity and the effect of 6 alkaloids (heliotrine, viridiflorin. platyphillin, seneciphilline, lasiocarpine and heliosupine) on the growth of subcutaneously inoculated hepatoma of mice and Ehrlich's adenocarcinoma. The greatest inhibitory effect on the growth of the hepatoma was shown by lasiocarpine. A considerable inhibitory effect on Ehrlich's tumors was also exerted by heliosupine.
Galenic preparations from Cynoglossum officinale; their production, chemical and pharmacological examination. Man’ko, I. V., Zozulya, P. N. and Peschanskaya, R. F. 1971. Farm. Zh. 26: 73–78.
Pharmacological properties of alkaloids of two species of Cynoglossum. Rakshain, M. V. and Mats, M. N. 1973. Rast. Resur. 9: 418–420.
Chemotaxonomy of flowering plants Vol. III. Gibbs, R. D. 1974. McGill-Queens University Press, Montreal, QC. 1980 pp.
Floroterapia – prezentacja wykorzystana w trakcie wykładów 23 maja 2015 r. w Krośnie. H. Różański. LINK
Common vipers bugloss (Echium vulgare), a valuable honey plant. Grosu, E. 1980. Apic. Rom. 55: 14.
Nectral productivity and composition of sugars in some wild meliferous plants found in the Bashkir ASSR, Russian SFSR, USSR. Kucherov, E. V. and Siraeva, S. M. 1980. Rastit. Resur. 16: 523–530.
Viper’s bugloss. Ferrazzi, D. 1987. Apic. Med. 78: 203–206.
Ontario weeds. Alex, J. F. 1992. Ont. Min. Agric. Food, Toronto, ON. Publ. no. 505. 304 pp.
Beekeeping in Maryland. Abrams, G. J. 1957. Gleanings in Bee Culture 85: 34–36.
Pyrrolizidine alkaloids in honey from Echium plantagineum. Culvenor, C. C. J., Edgar, J. A. and Smith, L. W. 1981. J. Agric. Food Chem. 29: 958–960.
Phytorestoration of contaminated soils in Québec. Giasson, P. and Jaouich, A. 1998. Vecteur Environnement 31: 40–53.
Medical botany. Lewis, W. H. and Elvin-Lewis, M. P. F. 1977. John Wiley & Sons, Inc. New York, NY. 515 pp.
Evaluation of Antidepressant Effects of Aerial Parts of Echium vulgare on Mice. H. Hosseinzadeh, S. A. Moallem, F. Ghoncheh 2007. Iranian Journal of Basic Medical Sciences, Vol. 10, No. 3, 189 - 196. LINK
Abstract: In traditional medicine, Echium spp., including E. vulgare L., are utilized as exhilarant and mood stimulant. On the other hand, depression is a state of intense sadness, melancholia or despair that has advanced to the point of being disruptive to an individual's social functioning and/or activities of daily living. Therefore, finding effective and safe treatments is a hotly contested area in the present time. In this study, the antidepressant effects of aqueous and alcoholic extracts of Echium vulgare L. aerial parts were investigated on mice. Materials and Methods Boiling and percolation were used for aqueous and alcoholic extractions, respectively. Toxicity and anti- depressant studies were performed in male BALB/C mice. Three doses of 0.05, 0.2 and 0.35 g/kg for aqueous extracts and five doses of 0.01, 0.04, 0.07, 0.3 and 0.5 g/kg for alcoholic extracts were selected in the forced swimming test employing 8 mice in each group. Open field activity test was used to differentiate antidepression and locomotion effects. ANOVA and Tukey-Kramer tests were used for statistical analysis. Results The LD50 values of aqueous and ethanolic extracts were 1.22 g/kg and 1.21 g/kg, respectively. Aqueous and alcoholic extracts showed significant antidepressant effects starting at 0.05 g/kg and 0.07 g/kg, respectively. Open field test showed no significant changes in the activities of animals which received the ethanolic extract, but the aqueous extract decreased locomotor activities at higher doses. Conclusion The results showed that the aqueous extract at low doses and ethanolic extract at high doses have significant antidepressant effects. The effects of extracts were similar to imipramine and they may affect neurotransmitters, norepinephrine and serotonin. This herb might be considered as a useful drug in the management of depression.
☤ Fitoterapia:
Notka: Każda roślina zawiera swoją unikalną kompozycję substancji czynnych i wywiera wpływ na działanie człowieka i zwierząt. Rośliny mogą działać terapeutycznie, trująco lub powodować skutki uboczne np. interakcje z lekami lub pokarmami. Leczenie za pomocą roślin i substancji w nich zawartych powinno odbywać się po konsultacji z profesjonalistą: lekarzem, farmakologiem lub fitoterapeutą.
Napar żmijowcowy - Infusum Echii
Napar żmijowcowy - Infusum Echii
Sporządzamy wsypując 2-3 łyżki rozdrobnionego ziela na szklankę wrzątku. Parzymy pod przykryciem około 20-30 minut. Ziele najlepiej zwilżyć spirytusem przed obróbką termiczną zostawiając na 10 minut, po czym zalać wrzątkiem. Taka proporcja dotyczy głównie zastosowania wewnętrznego. W ten sposób napar zadziała przeciwbólowo, wyciszająco i antydepresyjnie (100-150 ml 2-3 razy dziennie lub 1-2 szklanki dziennie). Jeśli chodzi o efekt przeciwkaszlowy, to przyjmujemy małe dawki, ale często. Do użytku zewnętrznego możemy przyrządzać nieco bardziej stężone napary i przemywać nimi skórę przy mokrych wypryskach, liszajach, trądziku, zapalnych zmianach skórnych. Okładać przy stłuczeniach, obrzękach, trudno gojących się ranach. (Babicki 2011)
Nalewka żmijowcowa - Tinctura Echii
Nalewka żmijowcowa - Tinctura Echii
Przygotowujemy ją w proporcji 1:1 lub 1:3 na alkoholu 60-70%. Możemy wykorzystać ziele, korzeń lub ziele z korzeniami. Przyjmujemy po 20-30 ml 2-3 razy dziennie w stanach pobudzenia nerwowego, bólach głowy, depresji, przemęczeniu, rozdrażnieniu, wyrzutach histerii. Nalewka zastosowana miejscowo zewnętrznie zadziała przeciwbólowo i odkażająco na skórę. Ze świeżego surowca sporządzamy intrakt - Intractum Echii zalewając gorącym alkoholem 60-70% uzyskując lepszą ekstrakcję składników czynnych. Wytrawiamy minimum 15-30 dni. (Babicki 2011)
Macerat żmijowcowy - Maceratio Echii
Macerat żmijowcowy - Maceratio Echii
Robimy go zalewając jedną szklankę świeżego ziela kilkoma szklankami (3-6) przegotowanej wody chłodnej. Następnie ciecz zostawiamy na 8 godzin pod przykryciem. Tak sporządzony macerat możemy zamrozić i trzymać w lodówce. Będzie działał podobnie jak napar, głównie w użyciu zewnętrznym do pielęgnacji skóry, jako środek owadobójczy, przy ukąszeniach, obrzękach i trudno gojących się ranach w formie okładów. (Babicki 2011)
Napar i i odwar żmijowcowy - Infusum et Decoctum Echii
Napar i i odwar żmijowcowy - Infusum et Decoctum Echii
1 łyżka ziela lub korzenia na 220 ml wody, 3-4x dziennie po 100-150 ml. Efekt: przeciwbólowy, rozkurczowy, przeciwkaszlowy, uspokajający, rozluźniający psychicznie. (Różański 2008)
Nalewka z kwiatów żmijowca - Tinctura Flos Echii
Nalewka z kwiatów żmijowca - Tinctura Flos Echii
Tinctura eth acid. 1:10 w 45-50%, aktywowana promieniami słonecznymi: 5 ml 2x dziennie. Efekt: myorelaxanthum, spasmolyticum, analgeticum, anti-anaphylaxis, sedativum, antimigrenicum. (Różański 2015)
Ekstrakt ze żmijowca zwyczajnego - Extractum Echii
Ekstrakt ze żmijowca zwyczajnego - Extractum Echii
a) wodny: 400g wysuszonych nadziemnych części rośliny zostało zmielonych na proszeki gotowanych w 2 litrach wody przez 15 minut. Po filtracji wyciąg został poddany odparowywaniu w temperaturze 40 °C. Po odparowaniu rozpuszczalnika otrzymujemy ekstrakt o brązowawym kolorze. Jako rozpuszczalnika użyto roztwór soli fizjologicznej. Percentaż ekstrakcji 3% (12g z ponad 400g wyszuszonego materiały roślinnego).
b) etanolowy: na początku za pomocą eteru naftowego z rośliny zostały usunięte substancje olejowe. Następnie wysuszony materiał roślinny poddany został maceracji w etanolu 95% przez 48h. Po filtracji rozpuszczalnik został odparowany w temperaturze 30 °C. Otrzymano 0,5% ekstrakt w formie cienkich zielonawych warstw. Jako rozpuszczalnika użyto roztwór soli fizjologicznej z kilkoma kroplami polisorbatu 80. (Hosseinzadeh 2007)
▨ Etnomedyczne zastosowanie:
▨ Etnomedyczne zastosowanie:
Hiszpania: ukąszenia węży (Font Query, P. 1979. Plantas Medicinales el Dioscorides Renovado. Editorial Labor, S.A. Barcelona. 5th Ed.);
Turcja: środek przeciwzapalny, moczopędny, wykrztuśny, przeciwgorączkowy, napotny, wzmacniający (Steinmetz, E.F. 1957. Codex Vegetabilis);
Świat: środek przeciwzapalny, wykrztuśny, przeciwbólowy, przeciwnerwowy (Uphof, J.C. Th. 1968. Dictionary of economic plants. 2nd ed. Verlag von J. Cramer), trucizna (Lewis and Elvin-Lewis, Medical Botany, ca 1977);
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz